สยามโมเดิร์นเกิร์ล :ศิลปวัฒนธรรม ฉบับพิเศษ

พื้นที่ (ไม่)อยู่เหย้า (ไม่)เฝ้าเรือน ตัวตน และความศิวิไลซ์ของผู้หญิงในประวัติศาสตร์วิชาชีพพยาบาล

สำรวจภาวะสมัยใหม่ของผู้หญิงไทยในยุค “ออกจากเหย้า” สู่พื้นที่สาธารณะ ผ่านการศึกษาประวัติศาสตร์ชีวิตของนางพยาบาลและนางผดุงครรภ์ “โมเดิร์นเกิร์ล” ยุคแรกที่มีโอกาสเข้าถึงการศึกษาแผนตะวันตกและออกสู่โลกกว้างผ่านวิชาชีพ

ท่ามกลางสภาพการเปลี่ยนแปลงทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคมตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 5 เป็นต้นมา สยามค่อยๆ พัฒนาประเทศสู่ความเป็นสมัยใหม่แบบตะวันตกเพื่อแสดงออกถึงความทันสมัยของราชสำนักสยาม และลบข้อท้าทายเรื่อง “ความไม่ศิวิไลซ์” ทั้งในแง่เทคโนโลยี การศึกษา การขยายตัวของเศรษฐกิจแบบเงินตรา รวมไปถึงการพัฒนาระบบสาธารณสุข

ด้วยเงื่อนไขที่สถานภาพของผู้หญิงกลายมาเป็นมาตรวัดระดับความก้าวหน้าหรือระดับความศิวิไลซ์อีกอย่างหนึ่ง อาจกล่าวได้ว่านางผดุงครรภ์และนางพยาบาลถือเป็นวิชาชีพแรกที่ทำให้ผู้หญิงเข้าไปมีส่วนร่วมในโลกสารธณะอย่างเป็นทางการ สยามโมเดิร์นเกิร์ล จึงมุ่งการศึกษาไปที่ช่วงเวลาระหว่าง พ.ศ. 2439 อันเป็นปีที่มีการจัดตั้งโรงเรียนหญิงแพทย์ผดุงครรภ์และการพยาบาลไข้ ซึ่งถือเป็นโรงเรียนพยาบาลแห่งแรกในประเทศไทย จนถึง พ.ศ. 2478 เพื่อศึกษาเรื่องราวของ “สาวสมัยใหม่” ใน “สยามใหม่” ซึ่งซ้อนทับอยู่ภายใต้เบื้องหลังประวัติศาสตร์ของนางพยาบาลและนางผดุงครรภ์ในสยาม